Эртний нэгэн эмэгтэй хүний, чулуун доторлогоотой булш 4000 жилийн турш Шведийн зүүн хойд хэсгийн ой модонд газар доор байжээ. Түүнийг 30 настайдаа үл мэдэгдэх шалтгаанаар нас барахад нь долоо орчим настай хүүгийнх нь хамт оршуулсан болохыг археологичид тогтоожээ.
Шведийн Вестерноррланд музей олон мянган жилийн өмнөх нүүр царайг сэргээн засварлахын тулд шавраар нямбай урладаг археологич Оскар Нилссонд ханджээ.
Нилссон нас барсан 100 гаруй хүний өвөг дээдсийг сүүлийн 20 жилд сэргээн засварласан ба энэ чиглэлээр нарийн мэргэшсэн анхдагч болж чадсан юм. Нас барсан хүмүүсийн нүүр царайг сэргээн бүтээх нь дэлхийн музейнүүдэд түүний сэргээн босголтын бүтээлүүдийг үзэж буй олон сая хүмүүст өнгөрсөн үеийг харуулах том боломж олгодог байна.
Тэрбээр ажлаа эхлэхдээ 3D хэвлэсэн гавлын ясны хуулбар дээр шавраар хийсэн арав гаруй булчингуудын давхарга хийдэг. Дараа нь тэр хүний хүйс, нас, жин, үндэс угсаа зэргээс хамааран эд эсийн онцлогийг нь мэдэхийн тулд жижиг хавчааруудыг байрлуулдаг ба эдгээр нь хуванцар шаварлаг арьсны давхаргыг барьдаг байна.
Тэдгээр ясанд байрлуулсан булчингуудын хөдөлгөөний цэгийг ашиглан олон шинж чанарыг нарийн таамаглаж болно.
Сайн хадгалагдсан яснаас гаргаж авсан ДНХ нь үс, арьс, нүдний өнгийг тодорхойлж болдог. Гэвч 4000 жилийн булшнаас олдсон эмэгтэйн яснаас тодорхойлох боломжтой ДНХ олж чадаагүй байна. Үүний оронд Нилссон цагаачлалын түүхэн хэв маягт тулгуурлан дүн шинжилгээ хийжээ. Тэрээр тариачид Скандинавт ирэн анчин бүлгүүдтэй нийлж эхэлсэн тэр үед амьдарч байсан хэмээн таамаглаж түүнийг цайвар арьстай, хар үстэй байх магадлалтай гэж тодорхойлжээ.
